The Poetic Tafsīr of Sūrat al-Ikhlāṣ of Safāyī from Sinop

Kur’ân-ı Kerîm, klasik Türk edebiyatının temel kaynağı olduğu için birçok edebî türün ortaya çıkmasına vesile olmuştur. Şairler sûre, âyet ve kıssalardan ilham alarak çeşitli eserler kaleme almıştır. Fakat Kur’ân sûrelerinin doğrudan metne dönüştürülmesi hususunda temkinli davranılmıştır. Bununla beraber, özellikle mutasavvıf kimliği olan bazı şairler; Yâsin, Mülk, İhlâs gibi sûreleri nazmen tefsir etmiştir. Sinoplu Safâyî Efendi bu şairlerdendir. XV. yüzyılın ilk çeyreği ile XVI. çeyreğinde yaşamış Safâyî; denizcilik, gemicilik faaliyetlerin yanında ilim, şiir tasavvuf âleminde de maruf bir kimliğe sahiptir. Muʿcizât-ı Ahmediyye’sinde dinî konuları peygamber mucizelerini anlatmakla beraber sûresinin manzum tefsirine yer vermiştir. Tefsir-nâme olarak nitelenebilecek metinde sûrenin âyet, cümle kelimeleri sade üslupla izah edilmiştir. Sûrenin sebeb-i nüzûlü üzerinde durulmuş, sahâbe âlimlerin görüşlerine verilmiştir. fazileti hakkında Buhârî, Müslim, Tirmizî imamlardan hadisler nakledilmiştir. Bu çalışmada, edebiyatımızdaki geleneği bilgi verilmiş, Safâyî’nin hayatı eserleri durulmuş elli sekiz beyitlik bölümü sadece Ahmediyye mesnevîsinde bulunan tefsiri, şekil muhteva özellikleri bakımından incelenip metninin çeviri yazısına edebiyatımızda bilinen örneklerine yenisi daha ilave